Gemengde en gedeeltelijke btw-plichtigen: methodes van het werkelijk gebruik en het algemeen en bijzonder verhoudingsgetal

Hervorming van de btw-procedure inzake het werkelijk gebruik

Btw-plichtigen die in de uitoefening van hun economische activiteit ook andere handelingen (binnen de btw-sfeer) verrichten dan die waarvoor ze recht op btw-aftrek hebben, zijn ertoe gehouden hun btw-aftrek te beperken. Op btw-vlak spreken we van een gemengde btw-plichtige. Btw-technisch gebeurt de aftrekbeperking aan de hand van een algemeen verhoudingsgetal. Er is in dat geval ook een andere mogelijkheid, nl. de methode van het werkelijk gebruik. 

Wanneer een btw-plichtige handelingen verricht die zowel binnen als buiten de werkingssfeer van de btw vallen, is er sprake van een gedeeltelijke btw-plicht. Anders dan voor een gemengde btw-plichtige, kan dan geen gebruik gemaakt worden van een algemeen verhoudingsgetal om de omvang te bepalen van het recht op aftrek van btw. Deze regeling (art. 46 § 1 W.Btw) is immers voorbehouden aan de gemengde btw-plichtige. Bij gebreke aan een specifieke regeling voor gedeeltelijke btw-plichtigen dienen de EU-lidstaten volgens het Europees Hof van Justitie zelf een regeling te voorzien. Dat betekent dat de EU-lidstaten zelf een “passende verdeelsleutel” moeten vastleggen. In België is die sleutel altijd te bepalen volgens de regels van het werkelijk gebruik. 

Een gemengde of gedeeltelijke btw-plichtige kan zijn aftrekbare btw dus maar beperkt recupereren.

Opdat de gemengde btw-plichtige kan gebruik maken van de methode van het werkelijk gebruik, moet hij een aanvraag indienen bij het kantoor waaronder hij ressorteert, waarbij de fiscus moet nagaan of de toepassingsvoorwaarden zijn nageleefd. Omdat deze niet-geautomatiseerde procedure een vrij intensief proces is, wordt de procedure met ingang van 1 januari 2023 aangepast. Voortaan zal een kennisgeving van de keuze voor de aftrek volgens het principe van het werkelijk gebruik langs elektronische weg moeten worden ingediend.

Alhoewel door de overheid werd aangekondigd dat men de administratieve rompslomp zou vereenvoudigen en de belastingplichtige meer rechtszekerheid wenst te verstrekken blijk uit het onlangs gepubliceerde Koninklijk besluit van 26 oktober 2022 juist het tegenovergestelde.  Er zijn strikte procedures voorzien die binnen een beperkte termijn toelaten te opteren voor werkelijk gebruik. Bovendien dient men hier ook een reeks gegevens te verstrekken zodat van een echte administratieve lastenverlaging hoegenaamd geen sprake is.  Er is evenmin rechtszekerheid vermits het mogelijk is dat de administratie u verzoek zelf weigert en ze hiervoor een zeer ruime periode de tijd heeft u een weigeringsbeslissing te betekenen.  Mogelijk worden gemengde belastingplichtigen dus geruime tijd later verplicht hun btw-aftrek via regel van werkelijk gebruik met terugwerkende kracht drastisch te herzien.

Tijdens het seminarie krijgt u op praktische wijze (via cases) een overzicht van de aftrekregeling van gemengde en gedeeltelijke btw-plichtigen. Hierbij wordt dieper ingegaan op de methode van het werkelijk gebruik en het algemeen en bijzonder verhoudingsgetal. Daarbij krijgt u o.a. een antwoord op volgende vragen: 

• Wanneer is er sprake van een gemengde btw-plichtige? Gedeeltelijke btw-plichtige?
• Wanneer is het algemeen/bijzonder verhoudingsgetal van toepassing? Is vrije keuze mogelijk? 
• Kan een gedeeltelijke btw-plichtige ook gebruik maken van de methode van het werkelijk gebruik? 
• Hoe wordt het algemeen/bijzonder verhoudingsgetal berekend? Waaruit bestaat precies de teller en de noemer van de breuk die het algemeen of het bijzonder verhoudingsgetal aangeeft? Wat is het verschil tussen een voorlopig en een definitief verhoudingsgetal?
• Op welke vlakken verschillen het algemeen en het bijzonder verhoudingsgetal? Kan een gemengde btw-plichtige ook gebruik maken van het bijzonder verhoudingsgetal? 
• Worden voor de beide verhoudingsgetallen dezelfde elementen gebruikt? Dienen ontvangen dividenden mee in rekening gebracht te worden?
• Wat houdt de methode van werkelijk gebruik in? Kan de methode van werkelijk gebruik toegepast worden zonder machtiging van de fiscale administratie? 
• Kan een gemengde btw-plichtige een verzoek indienen voor de toepassing van de methode ‘werkelijk gebruik’? Wat zijn de toepassingsvoorwaarden van het werkelijk gebruik? 
• Op welke wijze zal de (toekomstige) elektronische aanvraag plaatsvinden? 
• Hoe ziet het recht op aftrek van een gemengde btw-plichtige eruit wat betreft zijn buitenlandse filialen? 
• Kan u tijdens het lopend jaar opteren voor een andere methode? 
• Wanneer kiest u voor welke methode? Heeft u überhaupt een keuze? Kan de fiscus de methode van werkelijk gebruik opleggen?
• Wat als u op 1 januari 2023 al de methode van het werkelijk gebruik toepast?