Eerste fout, meteen een sanctie?

De fiscus en de eerste overtreding – over goede trouw, boetes, belastingverhogingen en andere fiscale sancties in de inkomstenbelasting én btw

Een vergissing bij het invullen van de aangifte. Een onvolledige factuur. Een vergeten fiche. Moet daar meteen een sanctie op volgen?

In de praktijk legt de fiscus vandaag bij een eerste fout vaak zonder aarzelen een belastingverhoging of een administratieve geldboete op. Ook wie te goeder trouw handelde, ontsnapt daar niet altijd aan.

Maar is dat wettelijk wel houdbaar? Volgens het Grondwettelijk Hof leek dit in een arrest van eind vorig jaar niet het geval te zijn. In een recent arrest leek het Grondwettelijk Hof dan weer terug te komen op haar positie. De federale regering wil het principe van fiscale clementie voor een eerste fout te goeder trouw nu verankeren in de wet. In het voorstel van de programmawet wordt bepaald dat bij een eerste fout een belastingverhoging uitgesloten is, tenzij indien de fiscus kwade trouw aantoont.

Een gamechanger voor de praktijk. Maar hoe breed is deze bescherming? 

In dit seminarie onderzoeken we of en in welke mate de bescherming tegen dubbele sancties en de regeling rond ‘de eerste fout’ een structurele koerswijziging zullen inluiden in het fiscaal recht. Daarbij analyseren we de draagwijdte van de hervormingen in de programmawet én hun plaats binnen de bredere fiscale procedure.

Daarbij komen o.a. volgende vragen aan bod:

• Voor wie geldt de ‘eerste fout’-regeling precies, en in welke situaties?
• Worden bepaalde situaties uitgesloten? (bv. zware nalatigheid, professionele partijen die geacht worden de regels te kennen…)
• Is deze bescherming afdwingbaar, en zo ja: onder welke voorwaarden?
• Hoe zit het bij btw-zaken (bv. btw-controles die uitmonden in een regularisatie via artikel 60 van het btw-wetboek), bij fiches of andere formele verplichtingen?
• Zullen ook minnelijke schikkingen hier rekening mee houden?
• Hoe verhouden de nieuwe regels zich tot bestaande rechtspraak? 
• Impact op administratieve boetes bij laattijdige indiening (zoals fiches of btw-aangiften): tellen die ook mee?
• Gaat de rulingdienst deze regeling ook toepassen bij spontane regularisaties?
• Wat betekent dit voor de bewijspositie van de fiscus? Wat als er al een procedure loopt: bezwaar, beroep, of strafonderzoek?
• Moet de fiscus voortaan expliciet motiveren waarom hij toch een sanctie oplegt, ondanks dat het de eerste fout was? Waar ligt de bewijslast?

Een niet te missen seminarie!